Ecrimisil (Haksız işgal) Davası hakkında temel bilgiler
Ecrimisil, bir taşınmazın (arsa, bina, arazi vb.) malikinin izni olmaksızın kullanımından doğan haksız yararın tazmini talebidir. Özetle; başkasının mülkünü, sahibinin rızası dışında kullanan kişinin, bu kullanım süresince mal sahibine ödemekle yükümlü olduğu kira bedelidir.
Yani daha basit bir anlatım ile; Malik, malını kullanıma açmış gibi, ödenmemiş kira bedelini talep eder. Ecrimisil miktarı, benzer nitelikteki taşınmazın piyasa kira değerine göre Mahkemeler aracılığı ile bilirkişilerce saptanır.
İlgili Mevzuat Maddeleri;
4721 Sayılı TMK M.995; "iyiniyetli olmayan zilyet, geri vermekle yükümlü olduğu şeyi haksız alıkoymuş olması yüzünden hak sahibine verdiği zararlar ve elde ettiği veya elde etmeyi ihmal eylediği ürünler karşılığında tazminat ödemek zorundadır.
İyiniyetli olmayan zilyet, yaptığı giderlerden ancak hak sahibi için de zorunlu olanların tazmin edilmesini isteyebilir.
İyiniyetli olmayan zilyet, şeyi kime geri vereceğini bilmediği sürece ancak kusuruyla verdiği zararlardan sorumlu olur."
Davacı; taşınmaz üzerindeki kullanım hakkı ihlal edilen kişidir. Buna Göre;
-
Malik: Taşınmazın tapu sicilinde kayıtlı gerçek veya tüzel kişi.
-
Fiili tasarruf sahibi: Tapu sahibi olmamakla birlikte, hukuka uygun şekilde (örneğin uzun süreli kiracı, intifa hakkı sahibi) taşınmazı fiilen kullanan ve bu kullanım hakkı fiilen gasp edilen kişi.
Davalı; Ecrimisil davasında davalı, izinsiz kullanım fiilini gerçekleştiren kişidir. Buna göre:
-
İzinsiz kullanıcı: Malik ya da fiili tasarruf sahibinin izni olmaksızın taşınmazı kullanan gerçek veya tüzel kişi.
-
Fiili veya hukuki ilişki içindeyse: Örneğin eski kiracı, intifa hakkı sahibi olup süresi dolmasına rağmen taşınmazı boşaltmayan kişi de davalı olabilir.
Görevli Mahkeme; Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 2. maddesi uyarınca Asliye Hukuk Mahkemeleri görevlidir.
Yetkili Mahkeme; Temel olarak davalının dava tarihindeki yerleşim yeri Mahkemesi yetkilidir. Ancak taşınmazın bulunduğu yer yani haksız işgalin gerçekleştiği yer Mahkemesi de yetkili olur.
Usule ilişkin
Yukarıda yaptığımız tanımlar neticesinde yargılama usulünün "yazılı yargılama" olacağı tartışılmasızdır.
1-) Zamanaşımı; Dava tarihinden geriye dönük olarak 5 yıllık ecrimisil talep edilebilir. Ancak zamanaşımı bir "def'i" dir. Yani davalı tarafından ileri sürülmesi gerekmektedir. Davalı taraf zamanaşımı def'inde bulunmaması halinde 5 yıldan fazla ecrimisil talep edilebilir.
2-) İntifadan Men Şartı; Ortak mülkiyete tabi bir taşınmazı kullanan paydaş, diğer paydaş(lar) tarafından bu kullanımdan men edilmedikçe, onlara karşı ecrimisil talebinde bulunamaz. Başka bir ifadeyle, bir paydaşın, taşınmazı kullanan diğer paydaştan ecrimisil isteyebilmesi için önce onu kullanımdan alıkoyması, yani men etmesi gerekir; aksi halde ecrimisil talep hakkı doğmaz. İntifadan men koşulunun gerçekleşip gerçekleşmediği konusu mahkeme tarafından re'sen nazara alınması gerekir.
İntifadan men edebilmek için Noter aracılığı ile bir ihtarname çekilebilir. İhtarnamede, intifadan men edildiği açıkça belirtilmelidir.
Av. Batu Atabek
